Ülkemizde Enerji Verimliliğine verilen önem gittikçe artmaktadır. Yaşadığımız enerji krizleri, küresel ısınma, enerjide dışa bağımlılık, yetersiz kaynaklar, Paris iklim anlaşması ve Yeşil Mutabakat vb. sayabileceğimiz birçok nedenle Enerji Verimliliği sağlamak herkes için kaçınılmaz durumdadır.
Bu kapsamda devletimiz çeşitli yükümlülük, teşvik, denetim mekanizmasını Enerji Verimliliği Kanunu çerçevesinde çalıştırmakta, günden güne yükümlülükleri/teşvikleri artırmakta ve kapsamı genişletmektedir.
Bu sürece bağlı olarak 19 Şubat 2022 tarihli Resmi Gazete’de Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ‘nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanarak binalarda enerji verimliliği konusunda önemli değişiklikler yapılmıştır.
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan yönetmelik binalarda enerji performansını iyileştirmeyi hedefliyor. Özellikle yeni yapılacak binaları ilgilendiren maddeleri aşağıda inceleyebilirsiniz.
Yönetmelikte Neler Değişti?
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’nde neler değişti:
Değişiklik kapsamında yeni yapılan binaların ruhsat alabilmeleri için aşağıdaki kriterleri karşılaması gerekiyor:
- Bundan sonra toplam inşaat alanı 2.000 m2 üzerinde olacak binalar Neredeyse Sıfır Enerjili Bina (nSEB) olarak inşaa edilmesi zorunludur.
- nSEB niteliğindeki binaların ise Enerji Kimlik Belgesi sınıfı B ve üzerinde olması, binanın birincil enerji ihtiyacı en az %10’u oranında yenilenebilir enerji kullanımına sahip olması zorunludur.
- 2023 ve 2025 yılları arasında ilk iki maddede belirttiğimiz inşaat alanı ve yenilenebilir enerji oranı 5.000 m2 ve %5 olarak uygulanacaktır. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren ise inşaat alanı 2.000 m2 üzerindeki binalarda yenilenebilir enerji oranı şartı %10 olarak uygulanacaktır.
- Bu şartlar binanın ruhsat aşamasında Enerji Kimlik Belgesi ön hesap sonuç formunda kontrol edilecek ve şartların sağlanması durumunda bina ruhsatı verilecektir.
Peki Yenilenebilir Enerji Kaynakları Nelerdir?
Binalarda enerji performansı algoritmasına göre; PV sistemler, güneş kolektörü, ısı pompası (VRF), kojenerasyon/trijenerasyon sistemleri yenilenebilir enerji kaynakları olarak değerlendiriliyor.
Böylelikle 19 Şubat 2022 tarihli Resmi Gazete ile yayımlanan kararlar kapsamında binalara yenilenebilir enerji kullanımı zorunluluğu da getirilmiş oldu. Önümüzdeki yıllarda yapılacak yönetmelik değişiklikleri ile yenilenebilir enerji oranı zorunluluğunun kademeli olarak artırılacağı tahmin edilmektedir.
Ön Hesap Formu Üzerinden Kontroller Yapılacak
Söz konusu binaların Yenilenebilir Enerji oranları ve Enerji Sınıfları Enerji Kimlik Belgesi ön hesap sonuç formu üzerinden kontrol edilecektir. Ruhsat aşamasında düzenlenen Ön Hesap Sonuç Formu ile binanın ilgili şartları yerine getirip getirmediği kontrol edilecektir. Şartların yerine getirilmemesi durumunda bina ruhsat onayı verilmeyecektir.
Söz konusu formla ilgili görseli aşağıda inceleyebilirsiniz.
Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar Nedir?
Yönetmelikte;
Neredeyse Sıfır Enerjili Bina (nSEB): Yüksek enerji performansına ve aynı zamanda belli oranda yenilenebilir enerji kullanımına sahip olan bina
olarak tanımlanmaktadır.
Sıfır Enerji Binalar, ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, aydınlatma ve diğer tüketimleri için çok düşük miktarda enerji ihtiyacı olan ve bu ihtiyacını da tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayan binalar olarak tanımlanmaktadır.
Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar ise, gene ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, aydınlatma ve diğer enerji tüketimleri için çok düşük miktarda enerji ihtiyacı olmasına karşın bu ihtiyacının belli bir kısmını yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlayan binalardır.
Binaların Enerji Performans Direktifi (BEPD) Madde 2, neredeyse sıfır enerjili bir binayı ‘enerji performansı çok yüksek bina’ olarak tarif etmektedir. Çok düşük miktarda enerji ihtiyacının ise önemli bir miktarının binada veya bina yakınındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanması gerekmektedir.
Neredeyse Sıfır Enerjili Binalara neden ihtiyacımız var?
Aslında cevabı bir çoğumuz biliyoruz. Yine de rakamlarla ifade edecek olursak:
- Dünyada fosil yakıtların %35–40’ı binalarda kullanılıyor.
- Dünyadaki suyun %12-17’si binalarda kullanılıyor.
- Tüm dünyadaki atıkların %40-65’i binalarda kullanılıyor.
- Dünyada elektrik tüketiminin %71’ı binalarda kullanılıyor.
- Dünyanın enerji tüketiminin %40’i binalarda kullanılıyor.
- Binalarda harcanan enerjinin %75’i ısıtma ve soğutma sistemlerinden kaynaklanmaktadır.
- Dünyadaki malzemenin %70’ini binalarda kullanılıyor
- Dünyada yer alan ormanların %25’ni binalarda kullanılıyor.
- Dünyadaki emisyonunu %33-%40 CO2 binalardan kaynaklanıyor.
- Geleneksel binalarda sadece %5 oranında geri dönüşümlü malzeme kullanılmaktadır.
Hal böyle olunca da pasif ev, yeşil bina, sıfır enerji bina, artı enerji bina ve yönetmelikte nSEB olarak bahsedilen binaların yapılması zorunlu hale gelmektedir.
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde tanımlanan nSEB neyi amaçlıyor?
Aslında, enerji, su ve diğer bir çok kaynağı verimli kullanan ve yenilenebilen enerji kaynaklarından karşılayan nSEB konseptindeki binalar, sadece enerji verimliliğine odaklanmakla kalmıyor. Aynı zamanda çevresel, ekonomik ve sosyal bir çok sorunun da önüne geçmeyi hedefliyor.
Dünyada enerji ihtiyacının her yıl ortalama %4-5 oranında artması ve bunu karşılayacak fosil yakıt rezervlerinin hızlıca azalması nedeniyle yenilenebilir enerji kavramı önem kazanıyor. Uzmanların tahminlerine göre, en iyimser senaryoya göre bile 2040-2050 yılları arasında petrol rezervleri ihtiyacı karşılayamayacak oranda azalacak. Aynı senaryo kömür ve doğal gaz için de pek iç açıcı sonuçlar vermiyor.
Sonuçta enerji verimliliğine ilişkin çalışmaların artırılmasının dünya genelinde farkındalığı artıracağını umuyoruz. 19 Şubat 2022 tarihli resmi gazetede yer alan Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe buradan ulaşabilirsiniz.
Ayrıca bakınız: Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar İçin Rehber Kitap