YEKDEM

YEKDEM, Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yapan santrallerin desteklenmesi amacıyla oluşturulan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması‘nın (YEKDEM) piyasaya yansıyan birim maliyetini ifade eder. Başka bir deyişle, YEKDEM, YEKDEM kapsamındaki yenilenebilir enerji santrallerine ödenen toplam destekleme bedelinin, piyasada satılan toplam elektrik miktarına bölünmesiyle elde edilen ve ilgili ay için geçerli olan fiyattır. Bu fiyat, elektrik tüketicilerinin faturalarına yansıtılır ve yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesi için bir finansman kaynağı oluşturur.

YEKDEM’in Temel Özellikleri

  • Piyasa Birim Maliyeti: YEKDEM, piyasadaki elektrik fiyatlarına eklenen bir maliyet bileşenidir. Bu maliyet, yenilenebilir enerji kaynaklarının üretimini teşvik etmek amacıyla tüketicilerden toplanır.
  • Aylık Değişim: YEKDEM fiyatı, her ay değişebilir. Bu değişim, YEKDEM kapsamındaki santrallerin üretim miktarı, piyasadaki elektrik fiyatları ve döviz kuru gibi faktörlere bağlıdır.
  • Destekleme Bedeli: YEKDEM, yenilenebilir enerji santrallerine sağlanan destekleme bedellerinin toplamını ifade eder. Bu destekleme bedelleri, santrallerin üretim maliyetlerini karşılamalarına ve rekabetçi olmalarına yardımcı olur.
  • Yenilenebilir Enerji Kaynakları: YEKDEM, güneş, rüzgar, hidroelektrik, jeotermal ve biyogaz gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten santralleri kapsar. Bu santraller, YEKDEM mekanizması sayesinde belirli bir süre boyunca devlet tarafından garanti edilen bir fiyattan elektrik satabilirler.
  • Elektrik Faturalarına Yansıma: YEKDEM maliyeti, elektrik tüketicilerinin faturalarına “”YEKDEM Bedeli”” olarak yansıtılır. Bu bedel, tüketicilerin toplam elektrik faturasının bir kısmını oluşturur.
  • Şeffaflık: YEKDEM fiyatı ve mekanizması, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından düzenli olarak yayınlanır ve kamuoyuna duyurulur. Bu sayede, YEKDEM’in işleyişi ve maliyeti hakkında şeffaf bir bilgi akışı sağlanır.

YEKDEM’in Önemi

  • Yenilenebilir Enerji Yatırımlarını Teşvik: YEKDEM, yenilenebilir enerji santrallerine sağladığı finansal destek sayesinde bu alandaki yatırımları teşvik eder. Bu sayede, Türkiye’nin enerji arz güvenliği artar ve dışa bağımlılığı azalır.
  • Çevresel Sürdürülebilirlik: YEKDEM, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını artırarak çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunur. Yenilenebilir enerji kaynakları, fosil yakıtlara kıyasla daha az sera gazı emisyonuna neden olur ve iklim değişikliğiyle mücadeleye yardımcı olur.
  • Enerji Arz Güvenliği: YEKDEM, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik ederek Türkiye’nin enerji arz güvenliğini artırır. Bu sayede, enerji ithalatına olan bağımlılık azalır ve enerji krizlerine karşı daha dirençli bir yapı oluşturulur.
  • Rekabetçi Elektrik Piyasası: YEKDEM, yenilenebilir enerji santrallerinin piyasada rekabetçi olmalarını sağlayarak elektrik piyasasının gelişimine katkıda bulunur. Bu sayede, tüketiciler daha uygun fiyatlarla elektrik hizmeti alabilirler.
  • Teknolojik Gelişim: YEKDEM, yenilenebilir enerji teknolojilerinin geliştirilmesini ve yaygınlaşmasını teşvik eder. Bu sayede, Türkiye’nin yenilenebilir enerji sektöründe rekabet gücü artar ve yeni iş olanakları yaratılır.

YEKDEM’in Hesaplanması

YEKDEM fiyatı, aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır:

YEKDEM Fiyatı = (YEKDEM Kapsamındaki Santrallere Ödenen Toplam Destekleme Bedeli) / (Piyasada Satılan Toplam Elektrik Miktarı)

Bu formülde:

  • YEKDEM Kapsamındaki Santrallere Ödenen Toplam Destekleme Bedeli: İlgili ay içerisinde YEKDEM kapsamında bulunan yenilenebilir enerji santrallerine ödenen toplam destekleme bedelini ifade eder. Bu bedel, santrallerin üretim miktarı ve YEKDEM tarifeleri dikkate alınarak belirlenir.
  • Piyasada Satılan Toplam Elektrik Miktarı: İlgili ay içerisinde Türkiye’de piyasada satılan toplam elektrik miktarını ifade eder. Bu miktar, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) tarafından yayınlanan verilerden elde edilir.

YEKDEM’in Geleceği

YEKDEM mekanizması, Türkiye’nin yenilenebilir enerji hedeflerine ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, YEKDEM’in maliyetinin tüketicilere yansıması ve piyasada yarattığı etkiler nedeniyle sürekli olarak değerlendirilmekte ve iyileştirilmeye çalışılmaktadır. Gelecekte, YEKDEM’in daha sürdürülebilir ve piyasa odaklı bir yapıya kavuşturulması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, YEKDEM tarifelerinin güncellenmesi, rekabetçi ihale mekanizmalarının kullanılması ve yenilenebilir enerji santrallerinin piyasaya daha entegre olması gibi çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.

Ek Bilgiler

  • YEKDEM, 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun kapsamında oluşturulmuştur.
  • YEKDEM tarifeleri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenir ve düzenli olarak güncellenir.
  • YEKDEM kapsamındaki santraller, YEKDEM tarifelerinden belirli bir süre boyunca (genellikle 10 yıl) yararlanabilirler.
  • YEKDEM, Türkiye’nin yenilenebilir enerji hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunmasının yanı sıra, yerli sanayinin gelişimine ve istihdama da katkı sağlamaktadır.
  • YEKDEM maliyeti, elektrik faturalarında “”YEKDEM Bedeli”” veya “”YEK Kanunu Kapsamında Elektrik Üretim Bedeli”” gibi farklı isimlerle yer alabilir.